| 24 saatlik zaman | 12 saatlik zaman |
|---|---|
| 00:00 | 12:00 ö.ö. (gün başı) "12 geceyarısı" |
| 01:00 | 1:00 ö.ö. |
| 02:00 | 2:00 ö.ö. |
| 03:00 | 3:00 ö.ö. |
| 04:00 | 4:00 ö.ö. |
| 05:00 | 5:00 ö.ö. |
| 06:00 | 6:00 ö.ö. |
| 07:00 | 7:00 ö.ö. |
| 08:00 | 8:00 ö.ö. |
| 09:00 | 9:00 ö.ö. |
| 10:00 | 10:00 ö.ö. |
| 11:00 | 11:00 ö.ö. |
| 12:00 | 12:00 ö.s. 12 öğle |
| 13:00 | 1:00 ö.s. |
| 14:00 | 2:00 ö.s. |
| 15:00 | 3:00 ö.s. |
| 16:00 | 4:00 ö.s. |
| 17:00 | 5:00 ö.s. |
| 18:00 | 6:00 ö.s. |
| 19:00 | 7:00 ö.s. |
| 20:00 | 8:00 ö.s. |
| 21:00 | 9:00 ö.s. |
| 22:00 | 10:00 ö.s. |
| 23:00 | 11:00 ö.s. |
| 24:00 | tanımsız ("12 geceyarısı")* (gün sonu) |
| * "Öğle ve geceyarısı arasındaki karışıklığa" bakınız. |
24 saatlik zaman günün geceden geceye akışını belirleyen bir zamanın düzenidir ve 24 saate ayrılır. Geceyarısı 0'dan 24'e kadar olan saatlerle ifade edilir. Bu sistem bugün dünyada en yaygın kullanılan zaman biçimidir.1 Yine de 12 saatlik zaman hala bazı ülkelerde öncelikli kullanıma sahiptir,2 Özellikle Avustralya, Kanada (Québec hariç), Hindistan, Filipinler, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde. Birçok ülkede her iki zaman sistemi kullanılıyor. Daha çok 12 saatlik zaman, kullanım kolaylığı için sesli iletişimde kullanılırken 24 saatlik zaman ise yazım kolaylığı açısından tercih ediliyor. 24 saatlik biçim de askeri saat veya astronomik saat olarak Birleşik Devletler ve Kanada,3 ayrıca nadirde olsa Avustralya'da yaygındır. Dünyanın bazı bölgelerinde demiryolu saati veya kıtasal saat olarak adlandırılır. Ayrıca zaman biçiminin Uluslararası standartıdır (ISO 8601).4 Tıpta herhangi bir olayın ne zaman meydana geldiği ile ilgili karışıklıkları önlemek için genellikle 24 saatlik zaman kullanılır.
24 saatlik biçimdeki günlük zaman ss:dd (örneğin, 01:23) veya ss:dd:sn (örneğin, 01:23:45) biçiminde yazılır. Buradaki ss (00 ile 23 arası), geceyarısından beri geçen saatin sayısal gösterimidir. dd (00 ile 59 arası), son tam saatten beri geçen dakikaları gösterir. sn ise (00 ile 59 arası) son tam dakikadan beri geçen saniyeleri gösterir. Artık saniye durumunda ss, 60 olabilir Artık sıfır 10'dan küçük sayılar için eklenir. Bu sıfır saat için isteğe bağlıdır. Fakat, çok nitelik gerektiren bilgisayar uygulamalarında yaygın olarak kullanılır. (örneğin, ISO 8601'de). Saniyenin küçük birimleri kullanıldığında, saniyeler ondalık işareti ile ayrılan kesirli kısım 01:23:45.678 örneğinde olduğu gibi bir virgül ya da noktadan sonra gelir. Saat, dakika ve saniye arasındaki en yaygın kullanılan işaret, ISO 8601'de de sembol olarak kullanılan iki noktadır. Eskiden bazı Avrupa ülkeleri işaret olarak nokta kullandı. Fakat, zaman gösteriminde ulusal standartların çoğu, uluslararası standart değiştiğinden beri nokta kullanıyor. Bilgisayar protokolleri, Linux işletim sistemi çekirdeğinin Ubuntu 10.10 sürümünde veya Windows işletim sistemi çekirdeğinin Windows 7 sürümünün 6.1.7600 sürüm numarasında ya da Mac OS işletim sisteminin Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) sürümündeki noktalar gibi işletim sistemleri sürümleri ifade ederken nokta kullanılır. Bazı yerlerde (örn, 2359 sayısında) ve (18h45) gibi sadece saat ve dakikanın ifade edildiği yerlerde işaret kullanılmaz.
24 saatlik gösterimde, gün geceyarısı 00:00'da ve günün son dakikası da 23:59'da başlar. Elverişli olduğunda 24:00 gösterimi geceyarısını ifade etmesi için bazı tarihlerin sonunda kullanılabilir. Bazı günlerde 24:00, sonraki günü ifade eden 00:00 ile aynıdır.
24:00 gösterimi bir zaman aralığında genellikle tam gün sonunu ifade etmek için kullanılır. Tipik kullanımı saatin başlangıcından geceyarısı sonuna kadardır. Örneğin, "00:00-24:00", "07:00-24:00" gibi. Benzer şekilde bazı demiryolu zaman tabloları kalkış zamanı olarak 00:00 ve varış zamanı olarak 24:00 gösterir. Yasal ilişkiler daha çok günün başlangıcı olan 00:00'dan başlar gün sonun 24:00'da biter.
24 saatlik gösterim, belli bir tarihteki geceyarısının başlangıcı (00:00) ile bitişi (24:00) arasından kesin bir ayrım yapmaz. Çok yaygın kullanımı yoktur.
24:00'dan başka gün zamanı gösterimleri (24:01 veya 25:59), ne yaygın kullanılır ne de herhangi bir standartla ilişkilidir. Yine de Japonya ve Hong Kong'da, televizyon yayıncılığı çalışma saatler geceyarısını aştığında ve özel içerikler ifade etmek için kullanılır. Kopenhag gibi bazı Avrupa Kamu taşıma sistemlerinde, örneğin 03:45 yerine 27:45 olarak gösterilir.
Çoğu dijital saatler 00:00 ile 23:59 arasındakileri gösterir. Bir gösterim istisnası olarak, örneğin Bosch, Siemens gibi mutfak gereçleri üreten Avrupa şirketlerin mikrodalga aletler gibi ürünleri standart 00:00 yerine 24:00 gösterir.
Çoğu ülkede bilgisayarlar öntanımlı olarak zamanı 24 saatlik gösterir. Örneğin Windows öntanımlı olarak, eğer bilgisayar dili ve bölge ayarları şu gibi ülkelerde öntanımlı olarak 12 saatlik gösterir:
Kanada ve Birlişik Devletler'de "askeri saat" (military time) terimi, 24 saatlik zamanla eşanlamlıdır.5 Bu bölgelerde gün saatinde, 12 saatlik zaman gösterimi kullanılır. 12, 1, ..., 11 gibi gün saatlerini 'ö.ö.' ('a.m.') ve 'ö.s.' ('p.m.') önekleriyle günün iki arasını ayırarak hesaplamak için kullanılır. Buralarda 24 saatlik zaman sadece, (askeri, havacılık, seyir, meteoroloji, astronomi, bilgisayar, lojistik, belirme hizmetleri, hastaneler) gibi birkaç belirli alanda yaygın olarak bilinir,
24 saatlik zaman sistemi yüzyıllardan beri, özellikle bilimciler, astronotlar, seyyahlar ve saatçiler tarafından kullanılıyor. 24 saatlik sistemin kullanıldığı birçok görünür yapıt örnekler vardır. Türkiye'nin İzmir ilindeki İzmir saat kulesi bunlara bir örnektir..
Britanya ve Kanada askeriyesi 24 saatlik zamanı ilk kez 1917'de kullanmaya başladı.6 Bundan önce askeriye "a.m." (ö.ö.) ve "p.m." (ö.s.) eklerini kullanıyordu.
Britanya'da 24 saatlik zamanın günlük yaşamda kullanımı 20. yüzyılın başlarında düzenli olarak büyümeye başladı. 1934'te, BBC'nin radyo programı olan Radio Times, program dinlemek için 24 saatlik zamanı kullandı.
24 saatlik zamanın bazı gösterimsel nitelikleri eksiktir:
Birleşik Krallık gibi bazı diğer ülkeler, genellikle 12 saatlik gösterimi telaffuz ediyor. Hatta 24 saatlik gösterimde bile.
Orijinal kaynak: 24 saatlik zaman. Creative Commons Atıf-BenzerPaylaşım Lisansı ile paylaşılmıştır.
Dünyada kullanılan tarih ve saat gösterim biçimlerinin bilgisayar büyük işletim sistemlerinin yerel ayarları olarak ayrıntılı olarak görmek için Temel Yerel Veri Depolama'ya Ülkeye göre tarih ve saat gösterimi maddelerine bakınız. ↩
Uluslararası Standart ISO 8601: Veri elemanları ve aktarım biçimleri – Bilgi aktarımı – Tarih ve saat gösterimi. Uluslararası Standartlar Teşkilatı, 3. ed., 2004. ↩
Dancocks, Daniel G. Kahraman Kanadalılar: 10. Kanada Piyade Taburu hikâyesi 1914-1919 ↩
Ne Demek sitesindeki bilgiler kullanıcılar vasıtasıyla veya otomatik oluşturulmuştur. Buradaki bilgilerin doğru olduğu garanti edilmez. Düzeltilmesi gereken bilgi olduğunu düşünüyorsanız bizimle iletişime geçiniz. Her türlü görüş, destek ve önerileriniz için iletisim@nedemek.page